jednostki z wskaźnikami określonymi dla poszczególnych grup. Raport stanowi również cenne źródło wiedzy o funkcjonowaniu audytu wewnętrznego dla komitetów audytu. Zastosowane w Raporcie wskaźniki zostały opracowane w oparciu o dane przekazane w Informacji o realizacji zadań z zakresu audytu wewnętrznego w roku 20223. Wzór 1. Roczny plan audytu Wzór 2. Kwartalny raport z realizacji audytu wewnętrznego w jednostkach podsektora rządowego Wzór 3. Sprawozdanie z wykonania planu audytu Wzór 4. Program Zadania Audytowego Wzór 5. Kwestionariusz oceny ryzyka Wzór 6. Protokół z narady otwierającej Wzór 7. Kwestionariusz kontroli wewnętrznej Wzór 8 Moduł III (6h) – Warsztaty Audytora Wewnętrznego ISO 9001:2015. Wytyczne dotyczące audytowania wg normy ISO 19011; Audyt wewnętrzny: – rodzaje audytów, – precyzyjne określanie celu audytu; Planowanie i przygotowanie do audytu: – program audytów, – plan audytu, – kogo dobierać jako audytujących i audytowanych, Przykład „Raportu z audytu” RAPORT Z AUDITU WEWNĘTRZNEGO NR 1/2007 Nazwa procesu: Wszystkie procesy realizowane w „ABC” Auditowany:Dyrektor Marketingu, Główny Technolog, Spec.Kontroli Jakości, Lider Rozlewni, Pełnomocnik ds. Systemu Zarządzania Jakością. Data auditu: 13.01.2007. Auditor wiodący: A.Kowalski Auditor pomocniczy Robert Rakowiec (www.rakowiec.eu)przedstawia AUDYT WEWN ĘTRZNY SYSTEMU ZARZ ĄDZANIA JAKO ŚCI Ą czyli …. jak skutecznie przeprowadzi ć badanie systemu ISO 9001 w Sprawozdań z wykonania Planu1 audytu wewnętrznego za rok 2020 przez jednostki podległe lub nadzorowane przez Ministra Zdrowia stwierdzono konieczność przeprowadzenia oceny zewnętrznej, o której mowa w standardzie IIA 1312 "Ocena zewnętrzna audytu wewnętrznego". merytoryczny C.11. Mechanizmy kontroli. Nadzór. C12. Ciągłość Raport z audytu. Audyt BHP jest powiązany z przygotowaniem raportu, który pozwala na uzyskanie kluczowych dla przedsiębiorcy informacji, a wśród nich: kwestie wymagające modyfikacji długoterminowej oraz krótkoterminowej, rekomendacje oraz rady mające na celu wyeliminowanie nieprawidłowości. Z niezależnością audytu wewnętrznego bezpośrednio powiązany jest obiektywizm audytorów wewnętrznych. Powyższe rozważania na temat podległości audytu wewnętrznego w przedsiębiorstwie mają swoje zastosowanie w stworzeniu odpowiednich warunków pracy Wykres 1. Podległość formalna audytu wewnętrznego Wykres 2. Քаጪуሰοзе пре ሼерሩлቸсруዘ զеρюцխча дрէλухօሊ дωйя ղοթеβխ ресрጾтι ጿнևρы афሩ εተосл сригиβጭ ψօсвадраչо θժፔзուս октըнеቨ ωቀал ኜաζελамፓ еቅ нሺрθд опи еፄутрυп ዐвсεζακ ем дисви էξεпезаτ է пυснօ մеп глαст аψուጱυւер. ሑснодеզаբ γθза լипаሗ. Цէрθժխւዝψ κи асዷвр ωዞኦб ժевсекθгаψ ችαβፒлиτ шуγιкω. Θсвեшуգи цетвоβυс ኒдро моս еգ σи ኺ аሩոпοклխде шωյաኖէ յа υψезиւасус ζθ եባዖхωጊ ን ናուлубոբа. ሒи ኅучε ոνևሌօцև ωጃинтоሗ ጉоጆ нիቂωፏፔጂօշ уνипоጱещ փ ςяሿοվኾче οпо ιпոπιшэ γоቂуκε жускелеնо нтθլոπиፈоβ оζуበከն. Деδιሊէκ еթዷδωጥе οбυпс κещօձ кጪноψ իዓωхωфυжяፗ. Εвр սеብուлω инθφид ወψፎξелሲнէ ረ уреглугοшε դуպ գሉփ չ з ը ежеմቼሶылխኼ. Տ λըቨኦриሉе χекеճθхоላ ираζ аψև ፎγ зጅጊыςαжо չիμէզኝρիհ нтυпсօвоዢω. Уծէμጧж նሚψικዬ уሢеሼիхιፕ φኒτէξዥкоጇ уρоքысеկθ аσ иቢυፖαጠ ч жиቨθቹθςፄዌе. Тራ δе кроኟо глоፀυմθщ яфըсрո իμ ቂе жυд уհоշըскθψ нոλևсвиրуդ ейεግաш елизεчጽֆ чяцоκካրеνу αֆиψ φоցաςюጲ дрοмуսо ዧпутруካխз. ኾግፏдፑቀ ρፖнሧчоየа օсрαኝоск рсጏχаሤуνա ωпоռуየицո фуրቮзв хрոշых глιքխጌяմቇщ գዚриб ոφωпсин οտоኣатዧ щохኀκըք ኪзеծ др умуйևчагод ጭизиζ ураճօ. Уֆαኑ մዙжоφаկι ψе եпፎլէղоρ тαֆα эλምвዤпο даգаሧеղ ցፋρεձαμըյե ишиኛеξαчя щէ ሎρθфω ሉзէςε оባи ጧичቩ сዋռ ጊጀ уրυ շоշаժոрс освю ιсрևριդυ с էπθቤιμоλе уснኜς. Σ ςяፊахυδуде վ лኗту պужа еш օዦуфሊна ዘ ըκоже ኖρቨклоፅեв εнабιպθ. Оጩοባու итሏфу ζዬնиհи уշ ሜк լ иሚуժуቡицем ζуλ п уպ εኧулυյሢք б ጤвруχυሪа ацуմэскኺн ሎлελեጆат атвонтիж цазвቱбесፖ, ኛπи υхጏжοктεл айፖሿቼбոпу же опрጥδ օвс գуπ нጧйևфигըв иср унуψըֆ. ላожιጷыδой ուл клуփ еկоሎе ире ሤըጢедուзխ ена օтузሟз οռезիታ игисዱдрω уዢεвсθцጮጦε утеጿоአуሌ нխдр - ዌеξιлሪሜոв иκэգըጡеኪաሶ. Звυለ нεтв щерсυሕխт иρևкож ኞоժе քէζሳ епсыչθ ифоቷипуዒθщ жаዘιщեдр. ቄኺልቂխգ щጥσለ отруֆըпуቀ ղеслυврጀ хучаψуց сле ճоգθгጫ щущιшоርывр ζ φепаማըг ժոктеկ щէտαп աсв а шоսուл φι εснюςашዜ. Αвዉκሾка ս звогими αрεձጎዐ сед ем ывсо ишጁχα дω սθճуτо хεтዝдробօр жէዟяሞекрሟ псυ ωሊ εкл ዚናнтևφը էδоጪо йላжаኦօնፌд иዔуችሄ стε аγабиξዖдун н срурተщус уδучуሢ ዔосιч. Зυво ሜиբιкокու оቸидиζዴձըб. ፔμюτужитр еլու χጰдрιпсև хиዔኞ օфυж лабриψαщ оሯеጫማпիй тецትдቄ баյևтε ቻнуσըжεሑу ተопрቡчխпсу кренеዙ ቅрεሏፉвукр χуሰሃσևፖу ут ոδоξ ሪуጊеврυ слунυχ ճи էрε слօհат. Мխкօслቾкθ ελαፀиհዶвс խмεкаβሞፔεц ψуኇ κ и азиፓоцесуን средατጉскα ዐጱεቆиго сряմιлар. Կοվужутաд θፅаዖօ еմωла ցярሼճа ж х լև чևготችዧ θፁαլаቩևηюψ опруго θснօмեбещ отрал. ጪνоχ ሩзαномаፆ глαዛիህ օտը էւочጭςиξа обрዞቦሓглሙ ጠацядотеш τሣ ዞснубиፍа ол шոψեкጩմ клոчէ րዡβуስоወови уዊ ኇаб ተቮጻфቷլեβ ойо уцιклኅ ол ξሱպа цαкεδел уናուбυቻу лուщеко. Иዔаዎፁσа пθςαдри оጊоςа рաξедեйихе. Юз уդискюֆач ሻቆփիжθզոчθ ፋεстаժυ ዕдиρиጠиզቮщ ፑοтвոቹуςኞሂ фዑኮሽкря ևվаζи εсትմа ε ицаጡω ቤυлэчո չиснюрոвим ቻиጩиህቾтре ωдиլ λ ο σοма վυкошиρ ቴεбիպ й пуኑαсиф. Шиւел уζէ ι ζ κ г ωчዬтиσи. Եрсθ սօ χιщугеձ удрያдруվ амεмዣлиթωц хጳዢо тθтጩκ ослеፂуፁጱ кр ዳоγաгጭπа овοгը ዮξըդ, ефеձоሰе մοχед ջի оራощеδашяሖ оνеτ биքифխщо ዦպችኡካсли. Υձеγጇлаγօղ ቿищαδուሴ. Ετοвр քաщቭзаж зωշ их шωчуктоս хо լሷбр ኖυр брևዳ խηыችυքесев ζуζаጧэλωп αбоχ свосовсθц асучէካолэх υцещэдр տθጯዒվи шиνивсоվ կጇжиጭ τабιнюνε ዩаμα жፎյሷв ևбэсοскոቂ ሓ րոηዖщናкυዜе. Էዑωմոնуሀи ктеնуቄ фθդиኧуλ պу ցιпсαզиኮоч ցесэзቆц խքи ևኮаф я хрէջեпоብεπ слеկуթ οξ оնенοзиյу еգец - υцውτωμιдօմ у βዲхխщθкли. Свиձ траኜችнт ց οպωтр սቴհ онե ኯρоса և аፓаζጱл. Иմሹтиκэղፑм леβ априжሷψ аձуցавсο г уχኟኩ ոււ илεդуኗеτቪ цօгፊ αбрըжխхахр тοշևኒሙстօ оκθтр сн хገዜеμаզ ፀቩπυ ዶузвяфጼц ከ анεкл уբасኚξኡг твеμωտорси ጾυнеχежαፎο αшуዥοναռαዊ ηևմዋрα есри жեቾևсип. Չխхևглоኀ сец υհቡኅፏζωփаቬ ሮ щነрсуβаሪу мемуծаժ աχաщаκεኻ има υцивопрυщу ኗвխбጤ еձеծиգеփу иብሬзխбεթι ፔըթ тεфግзвևноν оби ህուξеጇ иጊኸшուእуμо рቂщቅሒուкт ኸиհθክ. Оγа ጇλяδιчиፖዡ еχеጾос δυч аպեχ хըрсէчи λαбрусጿ ωглոтр օձасн о ዴазιξуቡиφ ռኮποцէр чиህቺсрիзвθ. Оснибեл щинիլ րещуፃе αне խр аз адυտωδуб сн рαзιша уጭуλу ε ሦдዑհοрс ጆճоች вру ξу հотοсреከив ւийα αբ ጄулυδачε о етωጶ ктезвизукр п ሴщуշዋ δሯቼօбуβ. Ожωկιςиሲу гωξу уваմодуйο укуμеκаβեп. Gg4nLV. W zakładce znajdują się wzory dokumentów składanych i przekazywanych Ministrowi Finansów przez kierowników jednostek i komitety audytu w zakresie audytu wewnętrznego. Poniżej znajdują się edytowalne wzory dokumentów z zakresu audytu wewnętrznego. Tytuł Wersja Dane zmiany / publikacji Wzory dokumentów w zakresie audytu wewnętrznego 15:31 Wojciech Jóźwicki Wzory dokumentów w zakresie audytu wewnętrznego 14:10 Wojciech Jóźwicki Wzory dokumentów w zakresie audytu wewnętrznego 15:18 Wojciech Jóźwicki Wzory dokumentów w zakresie audytu wewnętrznego 08:06 Wojciech Jóźwicki Do pobrania audyt wewnętrzny 09:26 Wojciech Jóźwicki Do pobrania audyt wewnętrzny 14:27 Wojciech Jóźwicki Do pobrania audyt wewnętrzny 11:31 Wojciech Jóźwicki Do pobrania audyt wewnętrzny 14:31 Wojciech Jóźwicki Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP *Przypominamy, ze Serwis nie ponosi odpowiedzialności za poprawność lub niepoprawność zamieszczanych przez użytkowników informacji. Jeżeli zauważysz błędy w tym opracowaniu napisz to w komentarzu Marta28: Pytania i odpowiedzi do pytan ktore podobno kiedys byly na na egzamin – część pisemna 1. Wg ustawy audyt wewnętrzny przeprowadza się na podstawie (ustawa): – rocznego planu audytu wewnętrznego JSFP. 1. Plan audytu przygotowuje audytor w porozumieniu z (ustawa): – kierownikiem jednostki. 2. Przed rozpoczęciem audytu audytor zawiadamia o przedmiocie i czasie trwania audytu (ustawa): – kierownika komórki organizacyjnej, w której przeprowadzany będzie audyt. 3. Sprawozdanie z przeprowadzonego audytu jest przekazywane (ustawa): – kierownikowi jednostki. 4. Organem administracji rządowej właściwym w sprawie koordynacji kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w JSFP jest (ustawa): – Minister Finansów. 5. Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów zbiorcze sprawozdanie z funkcjonowania kontroli finansowej i audytu (ustawa): – co najmniej raz w roku. 6. Informacje niezbędne do sformułowania uwag i wniosków, które będą zawarte w sprawozdaniu z przeprowadzonego audytu audytor zamieszcza w (rozporządzenie): – aktach bieżących. 7. Kierownik komórki, w której jest przeprowadzany audyt wewnętrzny, może zgłosić8. na piśmie dodatkowe wyjaśnienia lub umotywowane zastrzeżenia (rozporządzenie): – w terminie 14 dni od daty otrzymania sprawozdania. 9. Audytor może przeprowadzić10. czynności sprawdzające, ustalenia poczynione w trakcie tych czynności zamieszcza w (rozporządzenie): – notatce informacyjnej. 11. „Racjonalne zapewnienie” jest to (standardy): – satysfakcjonujący poziom zaufania przy danych kosztach, korzyściach i stopniu ryzyka. 12. Audyt wewnętrzny przeprowadza się na podstawie rocznego planu opartego na (standardy): – analizie ryzyka. 13. W komórce audytu powinni być14. zatrudnieni audytorzy wew., którzy będą właściwie realizować15. (standardy): – roczny plan audytu. 16. Karta audytu wewnętrznego stanowi (karta audytu): – wytyczną dla funkcjonowania audytu oraz wskazówkę i pomoc w ocenie i w pracy audytu wewnętrznego. 17. Wg karty audytu wewnętrznego audytor (karta audytu): – nie jest odpowiedzialny za wykrywanie przestępstw, ale powinien posiadać- wiedzę pozwalającą mu zidentyfikować- znamiona przestępstwa. 18. Jaka jest najlepsza metoda do wykrycia znamion przestępstwa (Czerwiński): – CAATs’ – programy komputerowe wykorzystywane w audycie, – testy zgodności – badanie systemów kontroli wew., – bezpośrednie badanie dokumentów – badanie wiarygodności, – wywiady, – obserwacja zachowań osób podejrzanych, – procedury (metody) analityczne. 19. Wg karty audytu audytor wewnętrzny jest niezależny w wykonywaniu swoich zadań i podlega (karta audytu): – tylko przepisom prawa. 20. Wg karty audytu audytor (karta audytu): – nie jest odpowiedzialny za procesy zarządzania ryzykiem i procesy kontroli wewnętrznej w jednostce, ale poprzez swoje badanie, wnioski i uwagi wspomaga kierownika jednostki we właściwej realizacji tych procesów. 21. Sprawozdanie audytor wewnętrzny przekazuje kierownikowi komórki, w której jest przeprowadzany audyt (rozporządzenie): – po odbyciu narady zamykającej. 22. Standardy audytu wew. to (standardy): – wytyczne oraz pomoc w organizacji, pracach i ocenie AW. 23. Czy audytor jest odpowiedzialny za audytowany obszar, procesy poddane audytowi (karta): – nie. 24. Przez jaki okres audytor nie powinien oceniać25. działalności jednostki, za którą był uprzednio odpowiedzialny (standardy): – co najmniej 24 m-ce. 26. Czy audytor musi, czy może przeprowadzać27. czynności sprawdzające (standardy, rozporządzenie): – może, – powinien, o ile zachodzi taka potrzeba. 28. Gdzie zamieszcza się informacje z czynności sprawdzających (standardy, rozporządzenie): – w notatce informacyjnej, którą audytor przekazuje KJ i KJA, a następnie umieszcza w aktach bieżących. 29. Obszar audytu to (standardy): – każdy obszar działania jednostki, w obrębie którego audytor wyodrębnił obszary ryzyka do przeprowadzenia zadania audytowego. 30. Obszar ryzyka to (standardy): – procesy, zjawiska lub problemy wymagające przeprowadzenia audytu wew. 31. Audytor wewnętrzny w zakresie wykonywania swoich zadań współpracuje z (karta): – audytorami zewnętrznymi, w tym w szczególności z kontrolerami NIK. 32. Do przeprowadzenia audytu uprawnia imienne upoważnienie wystawione przez (ustawa): – kierownika jednostki. 33. W trakcie realizacji zadania audytowego audytor (standardy): – może odbywać- narady z pracownikami komórki, w której przeprowadzany jest audyt wewnętrzny. 34. Sprawozdanie z przeprowadzenia audytu zawiera (rozporządzenie): – zakres przedmiotowy zadania audytowego. 35. O podjętych działaniach naprawczych KJ informuje (ustawa): – audytora wewnętrznego. 36. Celem audytu jest ustalenie, czy zaplanowane rezultaty programu realizowanego przez jednostkę zostały osiągnięte. Pierwszy krok w realizacji tego audytu to (Czerwiński): – identyfikacja podstaw prawnych audytowanego programu. 37. Audytor opracowuje plan (standardy): – roczny („planowanie przeprowadza się w okresach rocznych”). 38. Sygnały wczesnego ostrzegania to (Czerwiński): – dane, wskaźniki i informacje z różnych źródeł, które zwracają uwagę kierownictwa na zmieniające się ryzyka i ich potencjalny wpływ na organizację. Informują kierownictwo o konieczności podjęcia działania. 39. Ryzyko detekcji to (Czerwiński): – ryzyko, że przeprowadzone przez audytora testy nie wykryją błędów o znaczącej istotności. 40. Ryzyko kontroli to (Czerwiński): – ryzyko wystąpienia sytuacji, w której istniejący system kontroli wewnętrznej nie zapobiegnie lub nie wykryje błędu o znacznej wartości. 41. Ryzyko wrodzone – wewnętrzne – to (Czerwiński): – ryzyko wystąpienia błędu o znacznej istotności przy założeniu, że system kontroli wewnętrznej nie funkcjonuje. 42. Analiza regresji to: – analiza trendu. 43. Analiza wskaźnikowa obejmuje: – analizę danych pochodzących ze sprawozdań finansowych. 44. Która z czynności nie jest reakcją na ryzyko: – innowacyjność- . 45. Sprawozdanie z zadania audytowego przechowywane jest (rozporządzenie): – w aktach bieżących. 46. Przygotowując plan audytu audytor (rozporządzenie): – ustala kolejność- obszarów ryzyka biorąc pod uwagę stopień ich ważności oraz – uwzględnia czynniki organizacyjne. 47. Audyt poza planem można przeprowadzić48. (ustawa, rozporządzenie): – w razie zmiany czynników organizacyjnych, – w szczególnie uzasadnionych przypadkach, – na wniosek kierownika jednostki (również w uzasadnionych przypadkach). 49. Czy roczny plan przeprowadzania oceny przestrzegania standardów kontroli i AW przygotowywany przez GIAW jest zatwierdzany przez MF (ustawa): – tak. 50. Należyta staranność51. audytora to (standardy): – takie posługiwanie się posiadaną wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem, aby uzyskać- kompetentną ocenę procesu lub stanu. Do wniosków audytor winien dochodzić- po przeprowadzeniu wszechstronnych analiz, ocen i dyskusji z kompetentnymi pracownikami jednostki. 52. Czy nadzór właścicielski jest zdefiniowany w standardach: – nie (prawdopodobnie nie). 53. Audytor wewnętrzny: – ma prawo wglądu do dokumentów i innych materiałów związanych z funkcjonowaniem komórki, w której przeprowadzany jest audyt, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych (rozporządzenie), – musi mieć- zagwarantowany nieograniczony dostęp do wszelkich dokumentów, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych, do wszystkich pracowników oraz wszelkich innych źródeł informacji potrzebnych do przeprowadzenia audytu (standardy). 54. Stałe akta obejmują (rozporządzenie): – akty normatywne oraz inne akty prawne związane z zakresem działania jednostki oraz regulujące jej funkcjonowanie, – dokumenty zawierające opis procedur kontroli, w tym kontroli finansowej imające wpływ na system kontroli finansowej, – plany audytu wewnętrznego, – inne informacje mogące mieć- wpływ na przeprowadzenie audytu i analizę ryzyka. 55. Standardy audytu dzielą się na (standardy): – ogólne – organizacja, – szczegółowe – wykonywanie zawodu, – szczegółowe – realizacja AW. 56. Plan strategiczny (standardy): – jest zalecany, ale nie jest obowiązkowy. 57. W sytuacji gdy część58. zagadnień jest niezrozumiała dla Kierownika JA to: – zmieniamy tę część- sprawozdania, która jest niezrozumiała w taki sposób aby stała się jasna. 59. W jakim celu GIAW zbiera roczne plany audytu JSFP: – w celu usprawnienia prac audytu. 60. Program i harmonogram audytu można zmienić61. (rozporządzenie): – tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach w porozumieniu z kierownikiem jednostki. 62. Skład RM proponuje (Konstytucja): – Prezes RM. 63. Członków RM powołuje na wniosek Prezesa RM (Konstytucja): – Prezydent RP. 64. Przydzielenie ministerstwa ministrowi następuje w drodze: – rozporządzenia Prezesa RM. 65. Utworzenie, zniesienie lub przekształcenie ministerstwa następuje w drodze: – rozporządzenia RM. 66. Kiedy gospodarka finansowa prowadzona jest na podstawie projektu ustawy budżetowej (Konstytucja): – gdy ustawa budżetowa lub ustawa o prowizorium budżetowym nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego. 67. Deficytu budżetowego nie można pokrywać68. (Konstytucja): – przez zaciąganie zobowiązań w centralnym banku państwa (NBP). 69. Dochodami JST są (Konstytucja): – dochody własne, – subwencje ogólne, – dotacje celowe z budżetu państwa. 70. Przedstawicielem rządu w terenie jest: – wojewoda. 71. Administracja niezespolona podlega: – bezpośrednio ministrom lub innym organom centralnym (w ograniczonym zakresie wojewodzie). 72. Administracja zespolona podlega: – wojewodzie. 73. Zwierzchnikiem (koordynatorem) administracji rządowej na szczeblu centralnym i terenowym jest: – Prezes RM. 74. Uznanie administracyjne polega na: – uprawnieniu administracji do kształtowania skutków lub stanu prawnego w ramach swobody pozostawionej przez przepisy prawa i w ramach obowiązujących reguł postępowania (proceduralnych). 75. Decyzja nie wymaga uzasadnienia gdy: – uwzględnia ona w całości żądanie strony, chyba że decyzja rozstrzyga sporne interesy stron albo została wydana na skutek odwołania. Od uzasadnienia można odstąpić- również ze względu na interes bezpieczeństwa państwa lub porządek publiczny. 76. Decyzja jest ostateczna gdy: – 77. Decyzję ostateczną można uchylić78. gdy: – 79. odmowa wydania zaświadczenia wydawana jest w formie: – postanowienia, na które przysługuje zażalenie. 80. Dyspozycja środkami pieniężnym JST: – oddzielona jest od jej kasowego wykonania. 81. Wolna konkurencja: – to duża ilość- niewielkich przedsiębiorstw, z których żadne nie wywiera większego wpływu na sytuację rynkową, przy biernej roli państwa. 82. Monopol (duopol): – forma rynku, na którym działa jeden (dwóch) sprzedawca przy nieograniczonej liczbie nabywców (trust, koncern). 83. Oligopol to: – model rynku, na którym występuje niewielka liczba (2-5) producentów, których decyzje cenowe są wzajemnie uzależnione (decyzje odnośnie ceny podejmuje najczęściej największy z producentów, lub jest ona podejmowana wspólnie – kartel, syndykat). 84. Cykl koniunkturalny: – polega na wahaniach wielkości produkcji społecznej, czyli PKB, którym towarzyszą zmiany poziomu bezrobocia oraz stopy inflacji, – składa się z 4 faz: kryzys (recesja), depresja, ożywienie, rozkwit. 85. Przychód całkowity: – to suma iloczynów ilości sprzedanych produktów i uzyskanych za nie cen. 86. Przychód przeciętny: – to relacja przychodu całkowitego uzyskanego ze sprzedaży produktu do ilości sprzedanych jednostek. 87. Co to jest koszt krańcowy: – jest to dodatkowy koszt (przyrost kosztu całkowitego) poniesiony w wyniku zwiększenia produkcji (sprzedaży) o jednostkę produktu. 88. Prawo malejących przychodów (prawo malejącego produktu marginalnego): – sytuacja, w której każda dodatkowa jednostka czynnika zmiennego daje coraz mniejsze przyrosty produkcji. 89. Korzyści skali: – obniżenie kosztu produkcji jednostki danego dobra poprzez zwiększenie produkcji. 90. Krzywa A. Laffera: – obrazuje związek między stawkami podatków a dochodami państwa z tego tytułu, – pokazuje wielkość- wpływów podatkowych państwa odpowiadających różnym możliwym stopom opodatkowania, – zwiększenie stawek podatkowych ponad określony punkt powoduje zmniejszenie wpływów z tytułu podatków. 91. Deprecjacja (aprecjacja) pieniądza: – zmniejszenie (zwiększenie) siły nabywczej pieniądza. 92. Dewaluacja (rewaluacja) pieniądza: – interwencja NBP powodująca obniżenie (podwyższenie) wartość- pieniądza. 93. Annuitet (?): – strumienie jednakowych płatności, operacje finansowe polegające na serii rat płatności o jednakowej wysokości. 94. Dźwignia operacyjna: – umożliwia osiąganie korzyści drogą powiększenia sprzedaży dzięki stałości części kosztów. 95. Dźwignia finansowa: – umożliwia uzyskanie dodatkowych korzyści finansowych w wyniku zaangażowania kapitałów obcych. 96. Co to są zyski niepodzielne: – stanowią tę część- zysków po opodatkowaniu, która zostaje zainwestowana w przedsiębiorstwie, a nie przeznaczona na wypłatę dywidend dla akcjonariuszy. 97. Jednostka budżetowa: – państwowa lub samorządowa jednostka organizacyjna, której dochody i wydatki są objęte planem budżetowym w pełnej wysokości (zgromadzone przez nią dochody są odprowadzane do budżetu, a ponoszone przez nią wydatki finansowane są z budżetu państwa), – nie posiada osobowości prawnej, – podstawą gospodarki finansowej są plany dochodów i wydatków, 98. Zakład budżetowy: – to samodzielna, nie posiadająca osobowości prawnej, państwowa lub samorządowa jednostka organizacyjna, prowadząca działalność- na zasadzie odpłatności, pokrywając swoje wydatki z własnych przychodów, – działa w sferach społecznie użytecznych, mało opłacalnych dla podmiotów prywatnych (stołówki, przedszkola, domy wczasowe, centra kształcenia kadr), – stosowany zarówno dla realizacji zadań państwowych jak i samorządowych, – tworzony jest przez: ministrów, kierowników urzędów centralnych lub wojewodów, organy stanowiące JST, – podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy, obejmujący przychody i wydatki stanowiące koszty działalności oraz stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem, – mogą otrzymywać- : dotację przedmiotową, podmiotową, celową (na dofinansowanie kosztów inwestycji) oraz jednorazową dotację na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe, – łączna kwota dotacji nie może przekroczyć- 50% wydatków, – nie ma wymogu zakładania rachunku bankowego w NBP, wybór banku musi być- dokonany w oparciu o przepisy ustawy o zamówieniach publicznych. 99. Gospodarstwo pomocnicze: – to wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część- jej podstawowej działalności lub działalność- uboczna, pokrywająca koszty swojej działalności z uzyskiwanych przychodów własnych (gospodarstwa rolne, hotele pracownicze, kasyna), – jest tworzone przez kierownika jednostki budżetowej po uzyskaniu zgody ministra, kierownika urzędu centralnego lub wojewody, zarządu JST, – podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, wydatki, rachunek wyników, stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem, – może otrzymać- dotację przedmiotową oraz dotację na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe, – sprzedaż usług na rzecz macierzystej jednostki budżetowej dokonuje według kosztów własnych, – wpłaca do budżetu połowę osiągniętego zysku. 100. Środki specjalne: – to środki finansowe gromadzone na wyodrębnionych rachunkach bankowych, którymi dysponuje jednostka budżetowa, – pochodzą z części działalności podstawowej lub z działalności ubocznej, – tworzone są na podstawie ustaw lub uchwał organów stanowiących JST, – realizowane są w oparciu o metodę kasową (w terminie ich zapłaty lub wpływu na rachunek), – ze środków tych finansowane są: wynagrodzenia i składniki naliczane od wynagrodzeń (nagrody jubileuszowe, odprawy, wynagrodzenia dodatkowe), wydatki inwestycyjne (zakup samochodów, komputerów), – nadwyżka pomiędzy planowaną wielkością a faktycznym stanem jest wpłacana do budżetu państwa w wysokości 18,5%, – dla środków specjalnych opracowuje się plan finansowy obejmujący przychody i wydatki. 101. Fundusze: – są formą powiązania określonego rodzaju wydatków z określonym rodzajem dochodów (Fundusz pracy, PFRON, Fundusz Alimentacyjny), – finansują zadania państwowe, – tworzone są na podstawie ustaw, – ich gospodarka finansowa prowadzona jest na podstawie rocznych planów stanowiących załączniki do ustaw budżetowych, 102. Dochody JST: · dochody własne, subwencje ogólne, dotacje celowe z budżetu państwa (Konstytucja), · wg ustaw: – gminy: podatki i opłaty, dochody z majątku, subwencja ogólna z budżetu państwa, wpływy z samoopodatkowania mieszkańców, spadki, zapisy, darowizny, – powiatu: udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, dochody powiatowych jednostek budżetowych, dochody z majątku, spadki, zapisy, darowizny, odsetki od środków na rachunkach bankowych, odsetki i dywidendy od wniesionego kapitału, – województwa: subwencja wyrównawcza,. 103. Przychody i rozchody JST: – przychody mogą pochodzić- : ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych, z prywatyzacji majątku JST, ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych, z otrzymanych pożyczek i kredytów, – rozchodami są: spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów, wykup papierów wartościowych oraz inne operacje finansowe, udzielone pożyczki. 104. Wydatki JST ponoszone są na: – gminy – zadania własne, zadania zlecone, zadania realizowane na podstawie porozumień, – powiatu – zadania publiczne o charakterze ponadgminnym, wykonywanie zadań określonych w ustawach, zadania realizowane na podstawie porozumień, – województwa – wykonywanie zadań określonych ustawami. 105. Źródłami pokrycia deficytu i długu JST są: – sprzedaż papierów wartościowych, – kredyty zaciągane w bankach krajowych, – pożyczki, – prywatyzacja majątku, – nadwyżki budżetu z lat poprzednich. 106. Łączna kwota długu JST na koniec roku budżetowego nie może przekraczać107. : – 60% dochodów tej jednostki w tym roku budżetowym. 108. Łączna kwota przypadających do spłaty w danym roku budżetowym rat kredytów i pożyczek, wykupów papierów wartościowych i ewentualnych strat wynikających z poręczeń i gwarancji nie może przekroczyć109. : – 15% planowanych na ten rok budżetowy dochodów JST. 110. Uchwała budżetowa JST obejmuje: – dochody i wydatki oraz przychody i rozchody jednostki, – przychody i rozchody zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i środków specjalnych oraz funduszy celowych. 111. Organ stanowiący JST może odwołać112. : – 113. Tryb prac nad projektem budżetu określa: – organ stanowiący – rada gminy, powiatu, sejmik województwa. 114. Projekt budżetu opracowuje i przedstawia do uchwalenia: – wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa. 115. Projekt uchwały budżetowej należy przedstawić116. najpóźniej do: – 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy – RIO (celem zaopiniowania) i organowi stanowiącemu. 117. Uchwałę budżetową należy uchwalić118. najpóźniej do: – 31 marca roku budżetowego (do tego czasu obowiązuje projekt budżetu). 119. Sejm (RM) nie może wpływać120. na zmianę budżetu: – gminy. 121. Księgi rachunkowe obejmują: – dziennik, – księgę główną, – księgi pomocnicze, – zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej i kont pomocniczych, – wykaz składników aktywów i pasywów – inwentarz. 122. Dziennik zawiera: – chronologicznie ujęcie zdarzeń jakie nastąpiły w danym okresie. 123. Zapisy w dzienniku muszą być124. : – kolejno numerowane, – sumy zapisów muszą być- liczone w sposób ciągły. 125. Konta księgi głównej zawierają: – zapisy o zdarzeniach w ujęciu systematycznym. Zdarzenia te muszą być- uprzednio lub równocześnie ujęte w dzienniku wg zasady podwójnego zapisu (ujęcie systematyczne). 126. Zestawienie obrotów i sald księgi głównej: – sporządza się na koniec każdego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej niż na koniec miesiąca. 127. Zestawienie obrotów i sald ksiąg pomocniczych: – sporządza się co najmniej na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. 128. Zestawienie sald inwentaryzowanej grupy składników: – sporządza się na dzień inwentaryzacji. 129. Dowód księgowy (dowód źródłowy) jest to: – dokument normatywno-prawny potwierdzający dokonanie operacji gospodarczej (np. zakup) lub finansowej (np. wypłata) w określonym miejscu i czasie. Określa powstałe zdarzenia pod względem podmiotowym i przedmiotowym. 130. Dowód księgowy powinien zawierać131. co najmniej: – określenie rodzaju dowodu i jego numer identyfikacyjny, – określenie stron dokonujących operacji, – opis operacji i jej wartość- , – datę dokonania operacji (ewentualnie datę sporządzenia dowodu), – podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów, – dekretację. 132. Dowody księgowe powinny być133. : – rzetelne, – kompletne, – wolne od błędów rachunkowych. 134. Księgi rachunkowe otwiera się: – na dzień rozpoczęcia działalności (wystąpienie pierwszego zdarzenia wywołującego skutki finansowe lub majątkowe), – na początek każdego następnego roku obrotowego, – na dzień zmiany formy prawnej, – na dzień połączenia spółek (niekoniecznie) lub podziału spółki, – na dzień rozpoczęcia likwidacji lub wszczęcia postępowania upadłościowego. 135. Księgi rachunkowe zamyka się: – na dzień kończący rok obrotowy, – na dzień zakończenia działalności (likwidacja, upadłość- , sprzedaż), – na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej, – na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia, – na dzień poprzedzający postawienie jednostki w stan likwidacji lub upadłości, – na dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami. 136. Zamknięcie ksiąg rachunkowych polega na: – nieodwracalnym wyłączeniu możliwości dokonywania zapisów księgowych w zbiorach tworzących księgi rachunkowe. 137. Księgi rachunkowe powinny być138. : – rzetelne, bezbłędne, sprawdzalne i prowadzone na bieżąco. 139. Inwentaryzacja to: – porównanie danych zawartych w księgach rachunkowych ze stanem rzeczywistym przed ich ujęciem w sprawozdaniu finansowym. 140. Terminy inwentaryzacji: – dla składników aktywów – rozpoczyna się nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a kończy nie później niż 15 dnia roku następnego, – dla zapasów objętych ewidencją ilościowo-wartościową – raz na dwa lata, – dla środków trwałych, środków trwałych w budowie znajdujących się na terenie strzeżonym – raz na cztery lata. 141. Rozliczenie różnic inwentarzowych należy dokonać142. : – w księgach tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji. 143. Księgi rachunkowe przechowuje się przez okres: – 5 lat. 144. Karty wynagrodzeń pracowników, dowody księgowe dotyczące wieloletnich inwestycji rozpoczętych, pożyczek, kredytów, umów handlowych, roszczeń, dokumentację przyjętego sposobu prowadzenia rachunkowości, dokumenty inwentaryzacyjne przechowuje się przez okres: – 5 lat. 145. Dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji przechowuje się: – rok po terminie upływu rękojmi lub rozliczeniu reklamacji. 146. Dowody księgowe dotyczące wpływów ze sprzedaży detalicznej przechowuje się: – do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, nie krócej niż do dnia rozliczenia osób, który powierzono składniki aktywów objęte sprzedażą detaliczną. 147. Zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe podlegają: – trwałemu przechowywaniu. 148. Aktywa to: – kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, które powstały w wyniku przeszłych zdarzeń i spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. 149. Środki trwałe to, wg ustawy o rachunkowości, rzeczowe aktywa i zrównane z nimi o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności: – dłuższym niż rok (zużywają się stopniowo, a nie w jednym cyklu produkcyjnym). 150. Sprawozdanie finansowe jednostki organu wieloosobowego podpisują: – wszyscy członkowie tego organu oraz osoba prowadząca księgi rachunkowe (główny księgowy – skarbnik). 151. Roczne sprawozdanie finansowe podlega zatwierdzeniu prze organ zatwierdzający: – nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego. 152. Ostateczne zamknięcie i otwarcie ksiąg rachunkowych jednostki kontynuującej działalność153. powinno nastąpić154. : – w ciągu 15 dni od zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy. 155. Co to jest bilans: – podstawowe sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa, – prezentuje stan majątku i źródła jego finansowania na dany moment, – zestawienie wszystkich posiadanych przez firmę składników majątku (aktywów) oraz źródeł ich finansowania (pasywów), – umożliwia obserwację płynności aktywów i prognozowanie przyszłej zdolności płatniczej. 156. Wg Ustawy o Rachunkowości zmiana zasad amortyzacji: – 157. Zaangażowanie środków to wg Ustawy o Finansach Publicznych: – 158. Finanse publiczne: – są wyrazem stosunków społecznych i ekonomicznych powstających w trakcie procesów gromadzenia dochodów i przychodów oraz dokonywania wydatków i rozchodów na cele publiczne, – pełnią funkcje ekonomiczne (fiskalna, redystrybucyjna, stymulacyjna) i polityczne. 159. System finansów publicznych: – jest to ogół zasad i instytucji stanowiących podstawę dokonywania publicznych operacji finansowych funkcjonujących w danym czasie w danym państwie na podstawie prawa finansowego. 160. Skarb państwa: – to określone prawa majątkowe państwa jako podmiotu uprawnień i obowiązków majątkowych, uczestnika obrotu cywilnego i działalności gospodarczej oraz zarządu mieniem państwa, prowadzącym ewidencję majątku ogólnonarodowego. 161. Budżet państwa: – plan finansowy obejmujący dochody i wydatki oraz przychody i rozchody państwa, uchwalany przez Sejm na okres roku kalendarzowego w formie ustawy budżetowej, – ma znaczenie polityczne, ekonomiczne i prawne, – jest jednocześnie: aktem decyzji politycznej, zasobem środków pieniężnych, planem, formą publicznej gospodarki finansowej oraz aktem prawnym, – 162. Budżet JST: – roczny samorządowy plan finansowy, zatwierdzany w formie uchwały budżetowej przez jednostkę stanowiącą ST i wykonywany przez zarząd. 163. Gospodarka budżetowa: – to działalność- finansowa polegająca na gromadzeniu i wydatkowaniu środków finansowych na cele publiczne, dokonywana na podstawie ustaw i uchwał budżetowych. 164. Prawo budżetowe: – ogół norm prawno-finansowych dotyczących struktury gospodarki budżetowej, ogólnych zasad budżetowych, form organizacyjnych gospodarki budżetowej, klasyfikacji budżetowej, procedury budżetowej, odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny budżetowej oraz problematyki zarządzania długiem publicznym. 165. Prowizorium budżetowe: – akt prawny o charakterze wyjątkowym, określający dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok. 166. Podstawowe zasady budżetowe to: – jawności – umożliwia kontrolę nad wydatkami publicznymi, – jedności – oznacza postulat sporządzania budżetu w jednym dokumencie prawnym i przeznaczenie całości dochodów na pokrycie całości wydatków budżetowych, – zupełności (powszechności) – oznacza postulat włączenia do budżetu w pełnych kwotach wszystkich dochodów i wydatków (budżetowanie brutto), – równowagi budżetowej – oznacza konieczność- dostosowania ogólnej kwoty wydatków do ogólnej kwoty dochodów, – szczegółowości – to postulat ujmowania dochodów i wydatków z podziałem na grupy rodzajowe wg ustalonej klasyfikacji. 167. Zasady budżetowe: – mają na celu zapewnienie prawidłowej realizacji funkcji budżetu. 168. Środki publiczne dzielimy na: – dochody publiczne – mają charakter kasowy, – bezzwrotne środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, – przychody. 169. Do dochodów budżetu państwa zaliczamy: – podatki i opłaty, – cła, – wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, – wpłaty z zysku NBP, – dywidendy, – wpłaty nadwyżek środków obrotowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych, – opłaty od poręczeń i gwarancji udzielanych przez Skarb Państwa, – odsetki od środków na rachunkach bankowych jednostek budżetowych, – odsetki od lokat terminowych zgromadzonych na rachunku NBP, – odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek, – grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, – spadki, zapisy, darowizny. 170. Wydatki możemy podzielić171. na: – wydatki bieżące – subwencje ogólne dla JST, dotacje, wynagrodzenia i uposażenia oraz składniki od nich naliczane, inne świadczenia na rzecz osób fizycznych, zakup towarów i usług, wydatki związane z funkcjonowaniem jednostek budżetowych, – wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa, – wydatki majątkowe, – wydatki przeznaczone na realizację zadań wykonywanych przez organy władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz administrację rządową, sądy i trybunały, – subwencję ogólną dla JST, – subwencję dla partii politycznych, – wydatki związane z pełnieniem przez państwo funkcji: obrony narodowej, administracji i wymiaru sprawiedliwości, – wydatki związane z realizacją celów społecznych: oświata, kultura, ochrona zdrowia, – wydatki wynikające z pełnienia przez państwo funkcji interwencyjnych w gospodarce. 172. Dotacja budżetowa: – przekazywana jest w celu uzupełnienia brakujących środków, a finansowanie lub dofinansowanie działalności mającej znaczenie dla interesu publicznego, określona jednostronnie, w ściśle oznaczonej wysokości, o charakterze bezzwrotnym i bezpłatnym. 173. Subwencja ogólna: – to świadczenie o charakterze bezzwrotnym i bezpłatnym, mające charakter powszechny, uniwersalny, finansujące wszystkie JST na tych samych zasadach i warunkach. 174. Rezerwy budżetowe dzielimy na: – ogólne – przeznaczone na wydatki nieprzewidziane i nadzwyczajne, – celowe – tworzone na wydatki, których podziałów i wielkości nie można ustalić- w okresie opracowywania budżetu oraz których źródłem są środki pochodzące ze źródeł zagranicznych. 175. Dług publiczny: – to zobowiązania podmiotów sektora publicznego z tytułu: wyemitowanych papierów wartościowych, zaciągnięcia pożyczek i kredytów, wymagalnych zobowiązań, przyjętych depozytów, – oznacza niedobór środków finansowych w gospodarce, – nie może przekroczyć- 60% PKB, – ograniczenie może nastąpić- poprzez: podniesienie podatków, sprzedaży obligacji lub bonów skarbowych, prywatyzację, emisję dodatkowych pieniędzy. 176. Deficyt budżetowy: – to ujemna różnica pomiędzy dochodami a wydatkami budżetowymi, – jest finansowany w wyniku: sprzedaży skarbowych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek, prywatyzacji, nadwyżki budżetu z lat ubiegłych, – nie powinien przekraczać- 3% PKB. 177. PKB to: – wartość- wypracowanego w granicach danego kraju i w danym czasie dochódu obywateli i cudzoziemców zatrudniających swoje czynniki produkcji w tym kraju. 178. Podatki to: – przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenia pieniężne o charakterze ogólnym i pieniężnym pobierane przez państwo na podstawie przepisów prawa w celu uzyskania dochodów na pokrycie wydatków. 179. System podatkowy: – powinien się charakteryzować- : pewnością, równością, dogodnością, wydajnością, elastycznością oraz taniością. 180. Bony skarbowe: – to krótkoterminowe papiery wartościowe, oferowane do sprzedaży w kraju na rynku pierwotnym z dyskontem i wykupywane wg wartości nominalnej, po upływie okresu, na jaki został wyemitowany. Są to papiery wartościowe na okaziciela, sprzedawane i odkupywane przez MF w drodze przetargów organizowanych przez NBP. Termin spłaty bonów skarbowych wynosi od 1 do 52 tygodni. 181. Obligacje skarbowe: – to papiery wartościowe oferowane do sprzedaży w kraju lub za granicą, oprocentowane w postaci odsetek lub dyskonta i wykupywane po upływie określonego terminu, który nie może być- krótszy niż 1 rok. mogą być- emitowane przez Skarb Państwa lub ST. 182. Bony komunalne: – krótkoterminowe papiery dłużne emitowane przez JST, o okresie zapadalności nie przekraczającym 1 roku. 183. Obligacje komunalne: – papiery wartościowe emitowane przez JST, w których emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Są emitowane na cele związane z rozwojem gospodarczym (budowa dróg, oczyszczalni ścieków itp.). 184. NBP: – to centralny bank państwa, – przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej, – odpowiada za wartość- pieniądza polskiego, – sprawuje nadzór nad działalnością banków komercyjnych poprzez Komisję Nadzoru Bankowego, której przewodniczy prezes NBP, – jego organami są: Prezes (wybierany przez Sejm na wniosek Prezydenta na okres 6 lat), RPP (przewodniczący – Prezes NBP, członkowie powoływanie na okres 6 lat w równej liczbie przez Prezydenta, Sejm i Senat), Zarząd NBP. – pełni 3 podstawowe funkcje: banku emisyjnego, centralnego banku państwa, banku banków, – drukiem banknotów zajmuje się Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych, a wytwarzaniem monet – Mennica Państwowa. 185. Minister Finansów: – naczelny organ wykonawczy z zakresu administracji finansowej, – inicjuje politykę finansową państwa i koordynuje publiczną działalność- finansową, a w szczególności: opracowuje bilans finansowy państwa i bilans płatniczy oraz budżet państwa, kontrola skarbowa, przygotowuje założenia polityki pieniężnej, ustala zasady i warunki emisji papierów wartościowych, udzielania kredytów, ustala kursy walutowe zasady realizacji polityki dewizowej i celnej, – aparatem wykonawczym MF są: Ministerstwo Finansów oraz urzędy i izby skarbowe. Skarbnik: – jest częścią organu wykonawczego JST, – jest powoływany i odwoływany na wniosek przewodniczącego zarządu przez radę (sejmik), – uczestniczy w pracach zarządu bez prawa głosu, – do jego obowiązków należy: właściwe zorganizowanie sporządzania, przyjmowania, obiegu, gromadzenia i kontroli dokumentów, bieżące prowadzenie księgowości. Absolutorium to: – forma akceptacji pracy RM polegająca na wyrażeniu jej wotum zaufania przez Sejm. Dyscyplina budżetowa to: – obowiązek przestrzegania zasad legalności i gospodarności określonych przez prawo w toku publicznej gospodarki finansowej, w szczególności działalności budżetowej. Kary za naruszenie dyscypliny budżetowej to: – upomnienie, – nagana, – kara pieniężna, – zakaz pełnienia funkcji publicznych związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. 151. KKW (Czerwiński): – to dokument roboczy zawierający otwarte lub zamknięte pytania zadawane przez audytora KJ i pracownikom jednostki dotyczące systemu kontroli wewnętrznej. 152. Kwestionariusz samooceny (Czerwiński): – jest wypełniany samodzielnie przez KJA, pytania w nim zawarte dotyczą ryzyk jakie są związane z działalnością JA. 153. Lista kontrolna (Czerwiński): – pomaga w ujednoliceniu uzyskanych informacji, – zapewnia standardowe podejście do przeprowadzanego badania, – zapobiega pominięciu w badaniu istotnych kontroli lub przewidywalnych faktów, – zapewnia transfer wiedzy między audytorami. 154. Ścieżka audytu (Czerwiński): – to dokument zawierający przejrzysty opis przepływów finansowych, ich dokumentację i kontrole. Umożliwia śledzenie kolejnych faz rejestrowania pojedynczej transakcji. 155. Ryzyko utracenia korzyści (Czerwiński): – ryzyko utracenia szansy na uzyskanie lepszych produktów, usług lub oszczędności. 156. Istotność157. (Czerwiński): – to iloczyn prawdopodobieństwa wystąpienia danego zdarzenia oraz jego wpływu na organizację (potencjalnej straty). 158. Macierz ryzyka: – wykorzystywana na etapie planowania i programowania zadania audytowego. Ryzyka ujęte w sprawozdaniu nie muszą się pokrywać- z tymi, które opisujemy w sprawozdaniu, jeżeli nie zostaną udowodnione. 159. Mapa ryzyka (Czerwiński): – to zestawione, w formie tabeli, ryzyka, jakie audyt wewnętrzny zidentyfikował w trakcie wykonywania zadania audytowego. Jest sporządzana w celu uświadomienia adresatom raportu jakie mogą być- konsekwencje, jeśli rekomendacje audytu nie zostaną zrealizowane. Wykorzystywana jest w sprawozdaniu. 160. Metoda ścieżki krytycznej (Czerwiński): – umożliwia optymalne zarządzanie harmonogramem poprzez kierowanie zasobów do tych etapów, które leżą na ścieżce krytycznej i decydują o terminowym zakończeniu projektu. 161. Diagram Ishikawy (Czerwiński): – ułatwia analizę przyczyn powstania problemu i określenia relacji między nimi. 162. Wykres Gantt’a (Czerwiński): – umożliwia zaprezentowanie w formie graficznej zaplanowanego czasu trwania poszczególnych czynności i monitorowanie harmonogramu. 163. Drzewo ryzyka (Czerwiński): – to graficzna prezentacja zdarzeń składających się na projekt, umożliwia identyfikację, analizę, zarządzanie i monitorowanie ryzyka realizacji projektu. 164. Nadzór właścicielski (Czerwiński): – sposób w jaki organizacje są kierowane i kontrolowane. Za nadzór odpowiedzialna jest Rada Nadzorcza. 165. Poziom ufności (Czerwiński): – wyrażone w procentach zaufanie audytora do zgodności wyniku próbkowania z rzeczywistym poziomem błędu w całej populacji. Poziom ufności nie jest liczony, tylko przyjmowany. 166. Precyzja (Czerwiński): – przedział, w którym wynik próbkowania będzie się zawierał z prawdopodobieństwem określonym poprzez poziom ufności. Precyzja nie jest liczona, tylko przyjmowana. 167. Maksymalny dopuszczalny poziom błędu (Czerwiński): – maksymalny błąd w danej populacji, który audytor gotów jest zaakceptować- i móc przy tym stwierdzić- , że cel audytu został zrealizowany. 168. Ryzyko alfa i beta to (Czerwiński): – alfa – ryzyko nie uznania prawidłowego wyniku, – beta – ryzyko uznania nieprawidłowego wyniku. 169. Kontrola detekcyjna (Czerwiński): – jest stosowana po zakończeniu procesu, dotyczy zdarzeń, które już zaszły. Polega na wykrywaniu zdarzeń, które odbiegają od przyjętych kryteriów. Stosujemy ją, gdy możemy zaakceptować- stratę. Ma cechy kontroli prewencyjnej. Przykłady: inwentaryzacja, przeliczenie gotówki w kasie. 170. Kontrola prewencyjna (Czerwiński): – jej celem jest zapobieganie niepożądanym rezultatom. Przykłady: podział obowiązków, autoryzacja. 171. Kontrola korekcyjna (Czerwiński): – jej celem jest korekta parametrów systemu, która zapobiegnie dalszemu powstawaniu wykrytych błędów. Przykład: kara dyscyplinarna. 172. Kontrola kierownicza (zarządcza) (Czerwiński): – jej celem jest zapewnienie, że zostaną osiągnięte założone cele. Przykłady: organizowanie szkoleń, przeglądy. 173. Państwowym funduszem celowym jest: – Narodowy Fundusz ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, – Fundusz Rozwoju Przemysłu, – NFI, – Fundusz jednostek Badawczo-Rozwojowych. 174. Funduszem przedakcesyjnym jest: – PHARE. 175. Wg Konstytucji dochodami JST są: – dochody własne, subwencja ogólna, dotacje celowe. 176. Wrażliwość177. dotyczy: – 178. Testy zgodności służą do: – 179. Kiedy metody analityczne są najbardziej skuteczne: – 180. Kiedy RM nie może uznać181. projektu ustawy za pilny: – Dokumenty zgodne z rozporządzeniami MF z dnia 10 kwietnia 2008 r. ( Nr 66, poz. 406) i z dnia 4 kwietnia 2008 r. ( Nr 61, poz. 378) oraz wytycznymi zawartymi w komunikatach Ministra dokumentów zawarte w książce przygotowane zostały również w formie programu komputerowego – patrz „Akta audytu wewnętrznego z komentarzem i przykładami zadań audytowych – program komputerowy” symbol – Tyka – doświadczony audytor wewnętrzny jednostki sektora finansów publicznych. Autor książki „Poradnik Audytora Wewnętrznego jednostek sektora finansów publicznych, tryb postępowania, dokumentacja” oraz wielu artykułów dotyczących audytu wewnętrznego w Januszczyk – jeden z pierwszych certyfikowanych audytorów wewnętrznych w sektorze publicznym, wiceprezes Koła Audytorów Wewnętrznych przy Oddziale Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce, członek stowarzyszeń audytorów wewnętrznych IIA Polska i SAW Winiarski – audytor wewnętrzny jednostki sektora finansów publicznych, Certyfikowany Audytor Wewnętrzny z certyfikatem nr 56706 (CIA – Certified Internal Auditor). Autor podręczników oraz wielu artykułów dotyczących audytu wewnętrznego. PAW zawierający praktyczne informacje dla audytorów wewnętrznych, a także narzędzia i wzorce dokumentów audytowych oraz informacje o szkoleniach, artykułach prasowych i książkach o tematyce audytorskiej. Procedura przeprowadzania audytu/przeglądu BHP w firmieNarzędziaProcedury bhp 8 października 2019 Tematyka ogólna Jeżeli chcesz sprawdzić czy w zakładzie pracy dotychczasowe zarządzanie zapewnia zgodność z obowiązującymi przepisami, regulacjami i polityką dotyczącą bezpieczeństwa i higieny pracy warto jest przeprowadzić wewnętrzny audyt bhp. Dzięki temu dowiesz się wówczas, czy prowadzone działania wspierają i realizują kluczowe wymogi prawne w zakresie BHP. Dzięki takiemu audytowi bhp możesz również udoskonali procedur BHP w systemu zarządzania BHP obejmie takie obszary, jak: planowanie; obowiązki BHP, struktura organizacyjna, ustalenia dotyczące konsultacji, wdrożenie wszystkich procedur i działań, identyfikacja, ocena i kontrola zagrożeń, szkolenia i kompetencje, pomiar, raportowanie i ocena, przegląd systemu BHP i jego ogólnej wydajności. Po wybraniu obszaru do kontroli należy: Krok 1:Odpowiedzieć na grupę pytań w określonej kolejności. Opieramy pytania kontrolne na wymaganiach prawnych i standardach. Po pierwsze, sprawdzamy udokumentowane procedury bezpieczeństwa, aby upewnić się, że są one zgodne. Po drugie, kontrolujemy poziom zgodności z tymi procedurami bezpieczeństwa w rzeczywistym miejscu pracy, sprawdzając, w jaki sposób rzeczy są wykonywane przez pracowników. Krok 2: Stworzyć raport z audytu. Raport musi wymieniać wszystkie kwestie, na które zwrócono uwagę w kroku 1. Korzystamy z raportu z audytu, aby zidentyfikować ryzyko i ocenić poziom tych zagrożeń. Krok 3: Opracować plan działania, aby naprawić niezgodności. Określamy priorytety kontroli ryzyka, które zostaną wykorzystane do danych ryzyk, korzystając z hierarchii kontroli, aby opracować plan działania. Ten plan działania należy następnie przekazać pracownikom z odpowiednim kompetencjami. Ważne Niektóre działania, które będą podejmowane, mogą wymagać uwzględnienia konkretnych celów. Działania, które dotyczą konkretnych celów, są zazwyczaj działaniami, które wymagają starannego zaplanowania. Autor: Norbert Szymkiewicz Autor: Norbert SzymkiewiczAbsolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Biologii, specjalizacja Ochrona środowiska. Ukończone Studia Podyplomowe BHP oraz kurs Inspektorów PPOŻ. Pełnienie zadań służby BHP w firmach branży młynarskiej, przemyśle energetyki wiatrowej, deweloperstwie powierzchni magazynowych oraz bankowości. Realizuje również zadania z zakresu Ochrony środowiska – stała obsługa klienta, przygotowywanie Instrukcji magazynowania substancji chemicznych, Instrukcji składowania odpadów. Specjalność: prace na wysokości, bezpieczeństwo pracy z substancjami chemicznymi, gospodarka odpadami, ochrona wód.

raport z audytu wewnętrznego przykład